Zawodowiec od przodków

... czyli o genealogicznym górniku ;)

Tak mi się wydaje, ale może się mylę, że prawie wszyscy chcielibyśmy wiedzieć, kim byli nasi przodkowie. Niedawno miałam okazję przekonać się o wartości profesjonalizmu w poszukiwaniu korzeni. Może pamiętacie mój wpis o tym, jak Znalazłam cudzego dziadka Ignacego Rychłowskiego. Ten wpis umieszczony na FB przyprowadził na mojego bloga sympatyczną osobę i prawdziwego genealoga Panią Justynę Krogulską, która wraz z mężem Mariuszem zajmuje się poszukiwaniami genealogicznymi. Można o tym poczytać na stronie Szukaj-korzeni.pl

Pani Justyna zajrzała do katalogu w Centralnym Archiwum Wojskowym (tzw. CAW-ie) i z karty katalogowej dowiedziała się, że ów Ignacy Rychłowski z zawodu był kupcem. Urodził się 26 lipca 1895r. w Szymborze (Inowrocław). Był synem Władysława i Katarzyny z domu Holas. Na karcie znajdował się również adres: Inowrocław, ul. Poznańska.

Adres ten Pani Justyna potwierdziła w książce telefonicznej „Urzędowy spis abonentów sieci telefonicznej Okręgu Poczt i Telegrafów w Poznaniu 1926-1927”  Książka ta ujawnia, że w tym czasie Ignacy Rychłowski mieszkał  w Inowrocławiu na ul. Poznańskiej nr 9 a numer telefonu to 15. To dość niski numer, co może sugerować dwie rzeczy – to, że Ignacy był jednym z pierwszych nabywców abonamentu telefonicznego w tym okręgu co może świadczyć po pierwsze o materialnym powodzeniu, a po drugie o otwartości na nowinki techniczne. Może potrzebował telefonu ze względu na prowadzone kupieckie interesy? Wtedy jednak w książce telefonicznej podałby pewnie jeszcze inne dane – np. handel wyrobami tytoniowymi? Oj, ponosi mnie fantazja, co na ścieżkach genealogicznych poszukiwań jest tyle kuszące, co niebezpieczne.

Pani Justyna z „Szukaj-korzeni” zupełnie bezinteresownie obdarowała mnie informacjami o przodkach mego dziadka Jana Rychłowskiego. Do źródeł dotarła jednego wieczoru. To było fascynujące. Dostałam wiadomość takiej treści:

„Pani dziadek urodził się 20 marca 1897r. w Grójcu. Data 8 marca wynika z różnicy pomiędzy kalendarzem gregoriańskim a juliańskim. W zaborze rosyjskim przyjęte było podwójne datowanie w dokumentach” Wiedziałam o tym, bo trafiałam wcześniej na takie dokumenty, w których pojawiało się jeszcze określenie przy dacie „starego stylu”. „Był synem Juliana i Franciszki z domu Strynkiewicz” To też wiedziałam z posiadanych dokumentów, ale od tej chwili dowiadywałam się zupełnie nowych, nieznanych faktów. „Julian i Franciszka wzięli ślub w Grójcu w 1888 roku, co wynika z ich aktu ślubu z dnia 23 stycznia 1888r. Julian miał wówczas lat 50, urodzony był w Pławnie, jako syn Leona i Tekli. Franciszka zaś urodziła się jako pogrobowiec 7 marca 1862 roku w osadzie Błędów. Była córką Andrzeja i Agnieszki z domu Walter. Załączam metrykę chrztu Jana (...)”.

Na skanie aktu chrztu dziadka Jana odnajduję na marginesie dopisek, który potwierdza to, że moi dziadkowie dość długo żyli w tak zwanym związku nieformalnym, a ślub wzięli dopiero 19 sierpnia 1952 roku w Piasecznie. Myślałam, że to się stało zaraz po powrocie dziadka z niewoli w Niemczech.

Pani Justyna wyjaśniała wątpliwości i poszukiwała dalej. Napisała mi tak oto: „Pogrobowiec to dziecko urodzone po śmierci ojca. W akcie urodzenia Franciszki zapisano, że ojciec jej już nie żył. Ojciec Franciszki – Andrzej Strynkiewicz zmarł 1 grudnia 1861 roku. Oto scan... Pani Beato, ciekawą historię może pani opisać :) Rodzice Franciszki Andrzej i Agnieszka Walter pobrali się 9 marca 1861 roku. Przesyłam scany.”

To był wieczór pełen wrażeń. Oglądałam scany, czytałam ich treść i dowiadywałam się tylu ciekawych rzeczy o dziadkach dziadka i o jego matce Franciszce. Nigdy tej dziewczynce nie było dane poznać swego ojca. A jakże ciężko musiało być jej matce Agnieszce, która straciła męża kilka miesięcy po ślubie. Choć różnica wieku małżonków może przemawiać za tym, iż było to małżeństwo z rozsądku, a nie z szalonej miłości 

Najpierw był więc ślub, a akt ślubu spisany pod nr 6 z dopiskiem Dańków. „Działo się w Osadzie Błędów dnia dwudziestego stycznia tysiąc osiemset sześćdziesiątego pierwszego roku o godzinie w pół do drugiej z południa. Wiadomo czynimy iż w przytomności świadków Karola Walter Akacza lat dwadzieścia sześć i Tomasza Preis bednarza lat czterdzieści mających obudwóch w osadzie zamieszkałych – na dniu dzisiejszym zawarte zostało religijne małżeństwo między Andrzejem Strynkiewicz po Brygidzie zmarłej w Mogielnicy wdowcem lat czterdzieści dwa mającym urodzonym w Mieście Mogielnicy Powiecie Warszawskim synem niegdy Stanisława i Maryjanny z Grzywaczewskich Strynkiewiczów szewców, w Osadzie Błędów zamieszkałym szewcem. – a Agnieszką Walczy panną lat dwadzieścia trzy mającą urodzoną we wsi Fałków Powiecie Wieluńskim Guberni Warszawskiej córką niegdy Karola i Magdaleny z Jędrzejewskich małżonków Walter Akaczy, we wsi Dańków służącą. Małżeństwo to poprzedziły trzy zapowiedzi w dniach niedzielnych” Tu podane zostały daty zapowiedzi. „Małżonkowie nowi oświadczają, iż nie zawarli żadnej umowy przedślubnej. Obrzędu religijnego dopełnił podpisany Proboszcz ksiądz Jan Bogdan. Akt ten stawiającym i świadkom przeczytany został przez Nas i nowozaślubionego podpisany został.” Pod dokumentem widnieje podpis księdza Jana Bogdana i Andrzeja, ale nazwisko brzmi inaczej - to znaczy Strykiewicz, a nie Strynkiewicz. Nie wiem, czemu ominął literkę „n”? 

 W kilka miesięcy po ślubie mąż Agnieszki, Andrzej umiera. Akt zgonu  sporządzono pod numerem 108 i dotyczy wsi Sadurki. „Działo się w Osadzie Błędów dnia drugiego Grudnie Tysiąc Osiemset Sześćdziesiątego pierwszego roku o godzinie szóstej wieczorem. Stawili się Cyryl Pijanowski szewc zięć zmarłego lat trzydzieści dwa i Wojciech Nowacki dział kościelny lat pięćdziesiąt trzy mający i oświadczyli że wczoraj o godzinie pierwszej z południa umarł tu Andrzej Strynkiewicz lat pięćdziesiąt trzy mający szewc we wsi Sadurkach zamieszkały, urodzony w mieście Mogielnicy syn niegdy Stanisława i Maryjanny małżonków Strynkiewicz, pozostawiwszy po sobie owdowiałą żonę Agnieszkę. Po przekonaniu się naocznie o zejściu Andrzeja Strynkiewicz akt ten stawiającym niepiszącym przeczytany przez Nas podpisany został.”

Uderzają mnie dwie rzeczy – po pierwsze wiek zmarłego. W akcie małżeństwa wpisano 42 lata, a tu, po kilku miesiącach 53. Ten wiek wydaje mi się bardziej prawdopodobny, skoro zgon zgłasza jego zięć lat 32, nota bene również szewc. Posiadanie zięcia oznacza, że dziadek mego dziadka – Andrzej miał więc córkę, pewnie z pierwszego małżeństwa z Brygidą. I ta córka mogła być nawet starsza od Agnieszki Walter Akaczy – babci mego dziadka.   

Ostatnim z dokumentów jest wpisany pod numerem 44 akt urodzenia z dopiskiem Osada Błędów. „Działo się w Osadzie Błędów dziewiątego  marca tysiąc osiemset sześćset sześćdziesiątego drugiego roku o godzinie szóstej po południu. Stawiła się Agnieszka Snopek odbierająca dziecko, we wsi Błędów zamieszkała lat sześćdziesiąt pięć mająca w obecności Władysława Hermann lat trzydzieści trzy tudzież Karola Walter lat dwadzieścia ośm mający(ch) obudwóch płócienników w Osadzie Błędów zamieszkałych i okazała nam dziecię płci żeńskiej oświadczając, i ż takowe urodzone jest w osadzie na dniu siódmym bieżącego miesiąca i roku o godzinie czwartej rano córka Andrzeja obecnie nieżyjącego i Agnieszki z Walterów lat dwadzieścia dwa mającej małżonków Strynkiewicz szewców. Dziecięciu temu na chrzcie świętym w dniu dzisiejszym przez księdza Jana Bogiem odbytym nadane zostało imię Franciszka a rodzicami jego chrzestnymi byli wyżej wspomniany Władysław Hermann i Teofila Pasek. Akt ten oświadczającemu i świadkom niepiszącym przeczytany przez nas podpisany został”.

Z tych trzech dokumentów dotyczących matki mego dziadka – Franciszki ze Strynkiewiczów wynikać może kilka rzeczy. Jej matka Agnieszka z domu Walter Akaczy mogła mieć brata Karola Walter Akaczy – jej ojciec miał też na imię Karol – więc pewnie synowi też dano Karol. Po drugie jej rodzina mieszkała we wsi Błędów – tam mieszkał Karol i tam – już po śmierci Andrzeja Strynkiewicza – urodziła się Franciszka – matka dziadka Jana. Po trzecie Karol był płóciennikiem. Podobno to inna nazwa tkacza. Ten zawód jest związany z historią Osady Błędów. W połowie XIX wieku była to osada fabryczna z warsztatami przemysłu włókienniczego – filia zakładów w Żyradowie i liczyła 1360 mieszkańców. Była tu też szkoła, sąd i urząd gminy. Potem, gdy osada trafiła w ręce nowych właścicieli niezainteresowanych takim jej rozwojem sytuacja mieszkańców pogorszyła się. Sprawdzam też wieś Dańków (leży nieopodal) bo tam służyła Agnieszka, oraz pobliską wieś Sadurki, bo tam mieszkał Andrzej Strynkiewicz – dziadek dziadka Jana. Andrzej był szewcem podobnie jak jego ojciec Stanisław. Zastanawiam się też nad tym dziwnym dwuczłonowym nazwiskiem „Walter Akaczy”. Dziś w Polsce nie ma nikogo o takim nazwisku, a samych Walterów jest 2.5oo. Ciekawe kim byli rodzice Agnieszki Walter Akaczy... Tak to właśnie apetyt rośnie w miarę jedzenia :) Ale czy to nie jest  piękna historia?

Poznałam ją w jeden wieczór dzięki uprzejmości, sympatii i wiedzy  prawdziwego genealoga Pani Justyny Krogulskiej. To mnie przekonuje, że różne archiwa kryją nieprawdopodobne skarby – wiedzę o naszych korzeniach. Są na wyciągnięcie ręki, tylko trzeba umieć drążyć lub skorzystać z pomocy fachowców.