Trudny krok w dorosłość

... czyli pierwsza wojna mego dziadka.

Jan Rychłowski - mój dziadek, zdjęcie
 najprawdopodobniej z początków Wielkiej Wojny

Czasem zastanawiam się jak różne jest moje życie od życia moich dziadków. A przecież urodziłam się „tylko” kilkadziesiąt lat po nich. Przyjmuję za oczywistość, że mam gdzie mieszkać, mam pracę, a więc co jeść i w co się ubrać. Jeśli jestem chora zbada mnie lekarz i kupię leki, zrobię badania. No dobrze, nie od razu przyjmie, ale na pewno nie umrę na cholerę, dyfteryt albo gangrenę. Nie dziwi mnie też to, że w szkole uczyłam się po polsku, choć język rosyjski był obowiązkowy od 5-tej klasy, tak jak teraz angielski. Tym bardziej nie zadziwia to, że nikt do mnie strzela. Tak naprawdę strzelono do mnie tylko raz w życiu i to z puszki z gazem. To było 3 maja bodaj w 1982 na Starym Mieście. Uciekaliśmy przed ZOMO i strzelił do mnie z bliskiej odległości, trafił w rękę. Bardzo bolało, spuchło jak diabli, ale przecież to nic takiego. Nic co można byłoby porównać z wojną, na której giną miliony ludzi.

Mój dziadek Jan Rychłowski, którego wspominałam już w dwóch notkach Jedyny taki Dziadziuś oraz Rosja, ale czemu? ma w życiorysie napisane, że ukończył 2 męskie gimnazjum w Baku w Rosji. Tam zastała go Wielka Wojna. Nie znam szczegółów jego historii, nie zostawił pamiętnika, umarł gdy miałam 6 lat i nie miałam okazji wypytać go o tamtą wojnę. II wojna światowa zabrała przytłaczającą większość pamiątek, zdjęć i dokumentów, a na domiar złego nie miał zwyczaju podpisywać zdjęć.

Pozostało jedynie kilka odznaczeń, świadczących o jego udziale w tamtej 

I wojnie światowej. Został żołnierzem, gdy właśnie osiągnął dorosłość. Niestety nie można teraz niczego sprawdzić w Centralnym Archiwum Wojskowym. 

Z odznaczeń jednak wynika, że był żołnierzem i że najpierw walczył w szeregach armii rosyjskiej, czyli po stronie aliantów. To była dziwna wojna dla Polaków, bo musieli walczyć w obcych armiach, często naprzeciwko mając swoich braci. Było ich w tych armiach około trzech milionów, a sytuacja Polaków była szczególnie trudna, szydzono z nich, dawano najtrudniejsze, najgorsze zadania, nie liczono się z ofiarami. A jednak, czy po stronie Rosji, czy po stronie Niemiec i Austrii, i tak przybliżali się do wolnej Polski, do uwolnienia spod wpływu zaborców, do zmiany stosunków geopolitycznych w Europie.

Nie zdawałam sobie jeszcze do niedawna sprawy jak straszna to była wojna, patrząc na nią przez pryzmat przygód dobrego wojaka Szwejka. Teraz oglądam w TV dokumentalne filmy składające się na 5-cio odcinkowy serial i wiem, że dla żołnierzy była okrutna, może nawet straszniejsza niż kolejna światowa. I to taki właśnie wojenny czas przypadł memu dziadkowi Janowi na świętowanie 18-tych urodzin.

Powyżej to Krzyż Zasługi Wojskowego Orderu Św. Jerzego – odznaczenie rosyjskie, (4-ty step). Kolekcjoner medali powiedział mi orientując się po numerze, że to krzyż za Kaukaz.

Inne odznaczenie to odznaka Legionu Pułaskiego. Były próby stworzenia ugrupowania również w Rosji na Krymie. Choć nie udało mi się potwierdzić, że weszły do walki

Ten okrągły medal to moje ulubione w dzieciństwie odznaczenie dziadka: „międzyaliancki” Medal wielkiej wojny w obronie cywilizacji 1914-1918.Ten jest francuski. Miał taką piękną tęczową wstążkę, którą pozwolono mi się bawić, a ja ją zgubiłam.

Medal przyznawano wszystkim uczestnikom I wojny światowej, nie tylko wojskowym, którzy przelewali krew, też cywilom, na przykład jeńcom obozów, albo wdowom i matkom poległych żołnierzy. Na awersie przedstawia boginię zwycięstwa Wiktorię, a na rewersie lampkę oliwną i napis. Tęczowa wstążka miała symbolizować nową piękną epokę pokoju. 

Epoka ta jednak nie trwała długo. I to mnie zadziwia najbardziej, że ludzie nie wyciągnęli wniosków z okrucieństw i zniszczeń Wielkiej Wojny, a po 21 latach wybuchła następna potworna wojna.

A dziś wydaje mi się, że pokój w Europie jest taki oczywisty, że nawet trudno być za niego wdzięcznym.

Zapraszam do przeczytania:

.Jedyny taki Dziadziuś
.Rosja,ale czemu?